गोरखापत्र वस्तुगत, ८ चैत २०७९

 १. ९५औँ संस्करणको प्रसिद्ध ओस्कार अवार्डमा सर्वोत्कृष्ट फिल्मको उपाधि जित्ने चलचित्र कुन हो?

• एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स 
• यस फिल्मले सर्वोत्कृष्ट फिल्मको उपाधि र निर्देशनसहित सात विधामा सर्वाधिक ओस्कार चुमेको । 
• यस फिल्ममा एक चिनियाँ अमेरिकी लाउन्ड्री व्यवसायको मालिकको कथा र उसको लेखापरीक्षकको सङ्घर्षको कथावस्तु समेटिएको । 

ओस्कार अवार्ड २०२३ का विजेता: 

• सर्वोत्कृष्ट चलचित्र: एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स (Everything Everywhere all at once)
• सर्वोत्कृष्ट अभिनेता: ब्रेन्डन फ्रेजर (द ह्वेल) 
• सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री: मिसेल योह (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट सहायक अभिनेता: के ह्यु क्वान (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट सहअभिनेत्री: जेमी लिक्रुटिस (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट निर्देशक: डेनियल क्वान (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट मौलिक पटकथा: डेनियल सिनर्ट (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट सम्पादक: पल रोजर्स (एभ्रिथिङ एभ्रिह्वेयर अल एट वान्स)
• सर्वोत्कृष्ट मौलिक गीत: फिल्म आरआरआरको नाटु नाटु बोलको गीत
• सर्वोत्कृष्ट ध्वनि: फिल्म टपगन माभेरिक 
• सर्वोत्कृष्ट एडप्टेड स्क्रिन: फिल्म वुमन टकिङ 
• सर्वोत्कृष्ट भिजुअल इफेक्ट:अवतार– द वे अफ वाटर 
• सर्वोत्कृष्ट अन्तर्राष्ट्रिय फिचर फिल्म, छायाङ्कन, ओरिजिनल स्कोर र प्रोडक्सन डिजाइन: अल क्वाइट अन द वेस्टर्न फ्रन्ट 
• सर्वोत्कृष्ट डकुमेन्ट्री सर्ट फिल्म र मेकअप तथा हेयर स्टाइल: द एलिफेन्ट ह्विस्पर्स 
• सर्वोत्कृष्ट कस्ट्युम डिजाइन: ब्ल्याक प्यान्थर वाकान्डा फरेभर 
• सर्वोत्कृष्ट   डकुमेन्ट्री फिचर फिल्म: नाभाल्नी 
• सर्वोत्कृष्ट   एनिमेटेड फिचर फिल्म: पिनोचियो 
• सर्वोत्कृष्ट  लाइभ एक्सन सर्ट फिल्म: एन आइरिस गुड ब्वाइ

२. नेपाल राष्ट्र बैङ्कले अन्तिम ऋणदाता सुविधासम्बन्धी विनियमावली, २०७९ कहिलेदेखि कार्यान्वयनमा ल्याएको हो?

वि.सं. २०७९ फागुन २८ 

• अन्तिम ऋणदाता सुविधालाई राष्ट्र बैङ्कले नियमित मौद्रिक औजारजस्तै लागू गर्ने गरी सो व्यवस्था कार्यान्वयनमा ल्याएको।
• यो विनियमावली अनुसार अब तरलता सङ्कटको अवस्थामा बैङ्कहरूले राष्ट्र बैङ्कबाट ऋण लिन सक्नेछन्। इजाजत पत्र प्राप्त संस्थाले अन्तरबैङ्क बजार, दैनिक तरलता सुविधा, खुला बजार कारोबार र स्थायी तरलता सुविधाका माध्यमबाट आवश्यक तरलता व्यवस्थापन गर्न नसकी तत्कालको दायित्व पूरा गर्न असमर्थ भई प्रणालीगत जोखिम सिर्जना हुने र बैङ्किङ प्रणालीप्रति सर्वसाधारणको विश्वसनीयतामा कमी आउन सक्ने जोखिम देखिएमा अन्तिम ऋण दायित्वका रूपमा राष्ट्र बैङ्कले आवश्यक ऋण प्रदान गरी वित्तीय स्थायित्व कायम गर्नु पनि विनियमावलीको उद्देश्य रहेको।
• अन्तिम ऋणदातासम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था, २०६७ खारेज गरिएको।

३. नेपालले एकदिवसीय क्रिकेट खेलमा विकेटका आधारमा पहिलो पटक विपक्षी टोलीमाथि सर्वाधिक विकेटको जित कहिले हात पारेको हो?

सन् २०२३ मार्च १३

• आईसीसी पुरुष विश्व कप क्रिकेट लिग–२ अन्तर्गत मार्च १३ मा नेपालले पपुवान्युगिनीमाथि ९ विकेटको जित निकालेको। 
• त्यस्तै विश्वकप लिग–२ अन्तर्गत मार्च १२ मा नेपालले युएईमाथि १७७ रनको फराकिलो जित निकालेको थियो। एकदिवसीय खेलमा नेपालले कुनै पनि राष्ट्रविरुद्ध सबैभन्दा फराकिलो जितअन्तर निकालेको यो पहिलो पटक हो।

४. गणतन्त्र नेपालको पहिलो महिला राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासबाट कहिले बिदाइ हुनुभएको हो?

वि.सं. २०७९ फागुन २९

• लगातार दुई कार्यकाल राष्ट्रपतिको जिम्मेवारी पूरा गरी फागुन २९ मा नवनिर्वाचित राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई जिम्मेवारी हस्तान्तरण गरी उहाँ शीतल निवासबाट बिदा हुनुभएको। 
• भण्डारी वि.सं. २०७२ कात्तिक ११ गते पहिलो पटक र २०७४ फागुन २९ गते दोस्रो कार्यकालका लागि राष्ट्रपति पदमा निर्वाचित हुनुभएको।

५. हेगस्थित अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत (ICC) ले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनविरुद्ध पक्राउ पुर्जी कहिले जारी गरेको हो?

सन् २०२३ मार्च १७

• युक्रेनमा युद्ध अपराधको आरोपमा रुसी राष्ट्रपति पुटिनविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी गरिएको। 
• अन्तर्राष्ट्रिय अदालतले बालबालिकाको अधिकारसम्बन्धी रुसी राष्ट्रपतिका आयुक्त मारिया लभोभा बेलोभाविरुद्ध पनि सोही आरोपमा पक्राउ पुर्जी जारी गरिएको बताएको।
• आईसीसी सदस्य देशका सरकारको सहयोगबिना आरोपितहरूलाई पक्राउ गर्ने अधिकार अदालतलाई नभएकाले पुटिन र मारिया पक्राउ पर्ने सम्भावना भने न्यून रहेको। 
• रुस आईसीसीको पक्ष राष्ट्र नभएकाले हेगस्थित अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतको आदेश रुसमा कार्यान्वयन हुने आधार नभएको तर यसले पुटिनको अन्तर्राष्ट्रिय यात्रामा भने असर पर्न सक्ने । 
• अमेरिका पनि आईसीसीको पक्ष राष्ट्र नरहेको। 

६. पानी सङ्कट न्यूनीकरण गर्ने उपायको खोजी गरी त्यसलाई कार्यान्वयनमा ल्याउने उद्देश्यका साथ राष्ट्रिय पानी सम्मेलनको आयोजना कहिले गरियो?

वि.सं. २०७९ चैत ५–६ (सन् २०२३ मार्च १९–२०)

• विश्व पानी दिवस (मार्च २२) को अवसरमा खानेपानी मन्त्रालयसँगको समन्वयमा स्मार्ट वास सोलुसन्स र वाटर एड नेपाललगायतको सहयोगमा ‘वर्षातको पानी सङ्कलन: पानी सुरक्षण र जलवायु परिवर्तनका असरहरूको सम्बोधन’ विषयक दुई दिवसीय सम्मेलन सम्पन्न भएको।

७. नेपालको कर्मचारीतन्त्रमा अवकाशपछि पेन्सन दिने व्यवस्था कसको पालादेखि सुरु भएको हो?

• जुद्ध शमशेर

८. तीनजुरे–मिल्के–जलजलेलाई लालीगुँरासको राजधानीका रूपमा कहिले घोषणा गरिएको हो?

• वि.सं. २०५५ 

९. फ्राइडे फर फ्युचर कार्यक्रमको अभियन्ता को हुन्?

• ग्रेटा थर्नवर्ग

१०. चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा गैँडा संरक्षणका लागि सञ्चालन गरिएको अभियानलाई के भनी चिनिन्छ?

• स्विप अपरेसन 

११. नेपालमै पहिलो पटक गणित पार्कको स्थापना कहाँ गरिएको छ?

बूढानीलकण्ठस्थित इम्पेरियल वर्ल्ड स्कुल

• पाई डे तथा अन्तर्राष्ट्रिय गणित दिवसको अवसर पारी सन् २०२३ मार्च १४ मा उक्त पार्क स्थापना गरिएको । 
• गणित विषय गाह्रो हुन्छ भन्ने मानसिकतामा परिवर्तन ल्याई गणितलाई प्रयोगात्मक र जीवनोपयोगी बनाउने उद्देश्यले म्याथ पार्कको सुरुवात गरिएको।
• यहाँ निजी, सार्वजनिक जुनसुकै विद्यालयका विद्यार्थीले पनि पार्क अवलोकन गरेर गणित पढ्न सक्ने।

१२. चीनद्वारा कृत्रिम सूर्यको सफल परीक्षण कहिले गरिएको हो?

सन् २०२२ जनवरी १

१३. रेमन म्यागासेसे पुरस्कार–२०२२ बाट सम्मानित व्यक्तित्व को–को हुन्?

गेरी बेन्चेघिव (इन्डोनेसिया), बर्नाडेटे जे. माड्रिड (फिलिपिन्स), तादासी हात्तोरी (जापान) र सोथियारा छिम (कम्बोडिया)

• फिलिपिन्सका पूर्वराष्ट्रपति रेमन म्यागासेसेको सम्झनामा सन् १९५७ मा स्थापित यो पुरस्कार सन् १९५८ देखि प्रदान गर्न थालिएको । 
• एसियाको नोबल पुरस्कार भनेर पनि चिनिने यो पुरस्कारको राशि ५० हजार अमेरिकी डलर रहेको।
• रेमन म्यागासेसे पुरस्कारबाट सम्मानित हुने पहिलो नेपाली महेशचन्द्र रेग्मी (सन् १९७७) हुन्।

हालसम्म रामन म्यागासेसे पुरस्कार प्राप्त गर्ने नेपाली:

• महेशचन्द्र रेग्मी (सन् १९७७)
• भारतदत्त कोइराला (सन् २००२)
• डा. सन्दुक रुइत (सन् २००६)
• महावीर पुन (सन् २००७)
• शक्ति समूह (सन् २०१३)

१४. दिगो पर्वतीय समाधानका लागि मुस्ताङ पैरवी सम्मेलन कहिले सम्पन्न भएको हो?

वि.सं. २०७९ असोज ४–५

• वन तथा वातावरण मन्त्रालयद्वारा इसिमोड, यूएनडीपी, डब्लूडब्लूएफ नेपाललगायत संस्थासँग मिली अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतीय वर्षको अवसर पारी सो सम्मेलन आयोजना गरिएको ।
• पर्वतीय क्षेत्रका मुद्दामा अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको ध्यानाकर्षण गर्न कोप–२७ को पूर्वसन्ध्यामा सम्मेलन आयोजना गरिएको।

१५. डब्लूएचओको पछिल्लो अध्ययनअनुसार हाल विश्वका कति राष्ट्रमा हैजा महामारीको जोखिम रहेको छ?

- ४३ 

• हाल विश्वका २२ देश हैजाबाट बढी प्रभावित भइरहेको उल्लेख गर्दै डब्लूएचओले झन्डै एक अर्ब जनसङ्ख्यामा झाडापखालाको जोखिम  रहेको जनाएको। 
• डब्लूएचओको ग्लोबल ओभरभ्युअनुसार पछिल्ला वर्षहरूको तुलनामा सन् २०२२ यता विश्वभर नै हैजाबाट ठूलो मात्रामा जनसङ्ख्या प्रभावित भइरहेको देखिएको।
• सन् २०३० सम्ममा विश्वव्यापी रूपमा नियन्त्रणमा ल्याउने लक्ष्य राखिएको हैजा महामारी हाल जनस्वास्थ्यका लागि विश्वव्यापी खतरा रहेको डब्लूएचओले जनाएको। 
• सन् २०१७ मा विश्वव्यापी हैजा नियन्त्रण रणनीतिले एक दशकमा ९० प्रतिशत हैजा नियन्त्रणमा ल्याउने लक्ष्य राखेको थियो।

१६. नेपालसँग दौत्य सम्बन्ध कायम भएका राष्ट्रको सङ्ख्या कति पुगेको छ?

• १८१
• १८१ औं देश मार्सल आइल्याण्डसँग २३ जुन, २०२३ मा दौत्य सम्बन्ध कायम भएको।

पछिल्ला दौत्य सम्बन्ध कायम भएका पाँच वटा देशः माक्याना माट्रि

• मार्सल आइल्याण्ड, क्यामेरुन, नाउरु, मालावी, ट्रिनिडाड एण्ड टोबागो

S.N.	Bilateral Relations with Nepal	Date Since
177	Republic of Trinidad and Tobago	June 16, 2022
178	Republic of Malawi	February 16, 2023
179	Republic of Nauru	May 04, 2023
180	Republic of Cameroon	June 22, 2023
181	Republic of the Marshall Islands	June 23, 2023

१७. हाल लिखु नाम गरेका गाउँपालिका कति रहेका छन्?

• लिखु नाम गरेका ४ गाउँपालिका ४
• सुनकोशी नाम गरेका ३ गाउँपालिका
• कालीगण्डकी नाम गरेका २ गाउँपालिका

१८. ‘फ्रम थर्ड वल्र्ड टु फर्स्ट’ नामक कृतिका लेखक को हुन्?

ली क्वान यु 

१९. नेपाल र बेलायतबीच श्रम सम्झौता कहिले भएको हो ?

वि.सं. २०७९ भदौ ६ (सन् २०२२ अगस्ट २२) 

• नेपाल र बेलायतीबीच जीटुजी मोडलमा सम्झौता भएको ।
• योसँगै नेपालसँग श्रम सम्झौता भएका मुलुकको सङ्ख्या १० पुगेको । 

हालसम्म दोहोरो श्रम सम्झौता भएका राष्ट्रहरू

जोकोइ युबक बेमौसममा जापान जान सक्छ। 

• जोर्डन, दक्षिण कोरिया, इजरायल, यूएई, बहराइन, कतार बेलायत, मौरिसस, मलेसिया, जापान
• पहिलो कतार अन्तिम बेलायत।