गोरखापत्र वस्तुगत, २५ श्रावण २०७९

 १. प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचन
(२०७९)का लागि तोकिएको मिति कुन हो ?

 वि.सं. २०७९
मङ्सिर ४

– मन्त्रिपरिषद्को २०७९ साउन १९ को बैठकले दुवै तहको
विधायिकी निर्वाचन सो मितिमा गर्ने निर्णय गरेको।

– आमनिर्वाचनबाट २७५ प्रतिनिधि सभा (१६५ प्रत्यक्ष र
११० समानुपातिक) सदस्य निर्वाचित हुनेछन्। त्यसैगरी प्रदेश सभातर्फ सातवटा
प्रदेशमा प्रत्यक्ष र समानुपातिक गरी ५३० सदस्य निर्वाचित हुनेछन् ।

– निर्वाचनको मिति घोषणासँगै आयोगले साउन १९ गतेसम्म
नामावली सूचीकृत गराएका नागरिकलाई मात्रै मतदाता नामावलीमा सूचीकृत गर्नेछ।
निर्वाचन मिति घोषणापश्चात् साउन २० देखि नामावली सङ्कलन स्थगित भएको छ ।

– निर्वाचन आयोगले काठमाडौँ उपत्यकाका अतिरिक्त पाँच
जिल्लामा अनलाइन नामावली दर्ता पहिलो पटक सुरु गरेको।

२. गृह मन्त्रालय र प्रमुख जिल्ला
अधिकारीहरूबीच आ.व. २०७८/७९ का
लागि भएको कार्यसम्पादन सम्झौताको मूल्याङ्कन प्रतिवेदनअनुसार कुन जिल्ला प्रशासन
कार्यालय सर्वोत्कृष्ट बनेको छ ?

 गुल्मी

– गुल्मी जिल्ला प्रशासन कार्यालय ९७.७५ प्रतिशत
अङ्कका साथ पहिलो स्थान हासिल गर्न सफल भएको।

– कार्यासम्पादन सम्झौताका छवटा विषयगत क्षेत्र
शान्तिसुरक्षा र अपराध मूल्याङ्कन, सुशासन
र सेवा प्रवाह, लागूऔषध नियन्त्रण,
विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन,
मुआब्जा वितरण तथा विकास निर्माणमा समन्वय र आर्थिक प्रशासन
रहेका ।

– कार्यसम्पादन मूल्याङ्कनमा प्रथम पाँच स्थानमा रहन सफल
जिल्ला।

गुल्मी – ९७.७५ प्रतिशत

अर्घाखाँची – ९७ प्रतिशत

नवलपरासी पूर्व – ९६.७५ प्रतिशत

रुकुम पश्चिम – ९६ प्रतिशत

डडेलधुरा र हुम्ला – ९५ प्रतिशत

३. उदयपुर,
सप्तरीलगायत जिल्लाका एक हजारभन्दा बढी घर डुबानमा पर्ने
गरी कोसी नदीमा बाढी कहिले आएको हो ?

 वि.सं. २०७९
साउन (झन्डै साढे तीन दशकपश्चात् बाढीका कारण कोसी नदीले धार परिवर्तन गरिबहँदा
थुप्रै बस्ती डुबानमा परेका।)

४. सरकारले ४० माइक्रोभन्दा पातलो
प्लास्टिक झोलाको उत्पादन, आयात,
बिक्रीवितरण र प्रयोगलाई कहिलेदेखि देशभरि नै कडाइका साथ
लागू गर्ने निर्णय गरेको हो ?

 वि.सं. २०७९
भदौ ७ (यससम्बन्धमा यसअघि पनि विभिन्न प्रयास हुँदै आएका।)

५. सन् २०२२ जुलाई ८–३१ सम्म सञ्चालित
कोपा अमेरिका फेमेनिना च्याम्पियनको उपाधि जित्न सफल राष्ट्र कुन हो ?

 ब्राजिल

– सन् २०२२ जुलाई ३१ मा भएको फाइनल खेलमा घरेलु टोली
कोलम्बियालाई १–० गोल अन्तरले पराजित गर्दै ब्राजिलको महिला फुटबल टिम आठौँ पटक
कोपा अमेरिका फेमेनिना च्याम्पियन बनेको ।
योसमेत ब्राजिलले लगातार चौथो पटक कोपा अमेरिका फेमेनिनाको उपाधि उचालेको ।

– प्रतियोगितामा १० राष्ट्रको सहभागिता रहेको।

६. होलसेल बैङ्किङ अवार्ड तथा नेपाल
डोमेस्टिक इनिसिएटिभ अफ द इयर अवार्डबाट सम्मानित हुने बैङ्क कुन हो ?

 एसबीआई बैङ्क

– सिङ्गापुरको एसियन बैङ्किङ एन्ड फाइनान्सले होलसेल
बैङ्किङ अवार्डअन्तर्गत सो अवार्ड प्रदान गरेको।

– एबीएफ होलसेल बैङ्किङ अवार्ड उत्कृष्ट एवं भरपर्दो बैङ्किङ
सेवा तथा सुविधा प्रदान गर्ने बैङ्कलाई प्रदान गरिने सो संस्थाले जनाएको।

७. हालै खोटाङको मात्तिमविर्ता
केन्द्रबिन्दु भएर छ रेक्टर स्केलको भूकम्प कहिले गयो ?

 वि.सं. २०७९
साउन १५

– खोटाङको साकेला गाउँपालिका–५ मात्तिमविर्ता
केन्द्रबिन्दु बनाएर ६ म्याग्निच्युडको भूकम्प जाँदा केही घरमा क्षति पुगेको।

– खोटाङसँगै आसपासका जिल्ला भोजपुर,
उदयपुर, सोलुखुम्बु,
ओखलढुङ्गालगायत काडमाडौँ उपत्यकासम्म भूकम्पको धक्का महसुस
भएको थियो।

– भूकम्पका कारण कुनै मानवीय क्षति एवं पशु चौपायाको
क्षति नभएको।

८. वि.सं. २०७९ मा महानगर प्रमुखहरूको
सम्मेलन कहाँ सम्पन्न भयो ?

 पोखरा

– सम्मेलन वि.सं. २०७९ साउन १४–१५ सम्म सञ्चालन भई
सम्पन्न भएको।

– सम्मेलनले सात बुँदे ‘पोखरा घोषणापत्र’ जारी गरेको।

– २०८० सालको सम्मेलन भरतपुर महानगरपालिकाले आयोजना
गर्ने सहमति भएको।

– सम्मेलनले महानगरहरूबीच पारस्परिक सम्पर्क–सञ्जाल
प्रवद्र्धन गरी आपसी सहयोग र सहकार्यका लागि ‘महानगर मञ्च नेपाल’ गठन गरेको ।

– मञ्चद्वारा प्रत्येक वर्ष पालैपालो महानगर सम्मेलन
आयोजनासँगै यसका प्रतिबद्धता कार्यान्वयनमा सहजीकरण गर्न आयोजक महानगरपालिकाले
सम्मेलनको अध्यक्षता ग्रहण गरी सचिवालयसमेतको आवश्यक प्रबन्ध गर्ने सहमति भएको ।

९. सरकारले २०७९ साउनमा प्रकाशित
तथ्याङ्कअनुसार आ.व. २०७८/७९ मा
नेपालको आर्थिक वृद्धिदर कति कायम भएको जनाएको छ ?

 ४.१ प्रतिशत

– आर्थिक वृद्धिको अघिल्लो लक्ष्यमा संशोधन गर्दै अर्थ
मन्त्रालयले वृद्धिदर ४.१ प्रतिशतमा मात्र भएको जनाइएको।

– यसअघि वैशाखमा केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले आर्थिक
वृद्धिदर ५.८४ प्रतिशत पुग्ने प्रक्षेपण गरेको थियो।

– सरकारले पछिल्लो पटक गरेको संशोधन नेपालका दातृ
निकायले गरेको प्रक्षेपणकै बराबर रहेको छ।

१०. नेपाली स्याटेलाइट नेपाली स्याट–१
अन्तरिक्षमा कति दिन रहेर खस्यो ?

 ८४१ दिन

११. सन् २०२६ को विश्वकप फुटबल
प्रतियोगितामा फिफाले एसियाबाट कति टोलीको कोटा निर्धारण गरेको छ ?

 आठ

१२. अनौपचारिक सेवा केन्द्रद्वारा २८औँ
प्रकाश मानव अधिकार पुरस्कार (२०७९ साउनमा) कसलाई प्रदान गरियो ?

 दलिया मुक्ति
अभियन्ता राजुराम भुल (पुरस्कार राशि: रु. ५०
हजार)

– राजुराम भुल वि.सं. २०६४ मा सम्पन्न हलियाको प्रथम
सम्मेलनबाट गठित राष्ट्रिय हलिया मुक्त महासङ्घ नेपालको केन्द्रीय अध्यक्ष
हुनुहुन्थ्यो ।

– उहाँको अगुवाइमा देशव्यापी रूपमा सञ्चालन गरिएको
आन्दोलनको प्रभावस्वरूप २०६५ भदौ २१ गते सरकारले हलियाका माग सम्बोधन गर्दै हलिया
प्रथा अन्त्यको घोषणा गरेको थियो ।

१३. यूएनओले अन्तर्राष्ट्रिय पोषण दशकका
रूपमा घोषणा गरेको अवधि कुन हो ?

 सन् २०१६–२०२५

१४. भैरहवामा निर्मित गौतम बुद्ध
अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा दोस्रो उडान गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा कुन हुने
भएको छ ?

 हङ्गेरीको "विज
एयर"

– सन् २०२२ अक्टोबर ३० देखि अवुधावी–भैरहवा (सातामा
तीन दिन) उडान गर्न विज एयरले अनुमति मागेको।

– युरोपेली देश हङ्गेरीको "अल्ट्रा
लो कस्ट" एयरलायन्स विज एयरले मध्यपूर्व
एसियाको दुवईलाई हव (आधार) बनाएर उडान गर्दै आएको।

– २०७९ जेठ २ देखि सञ्चालनमा आएको गौतम बुद्ध
अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा कुवेतको जजिरा एयरवेजले दैनिक तीनवटा उडान गर्दै
आइरहेको छ।

– यात्रुको चाप राम्रो भएपछि जजिराले सन् २०२२
सेप्टेम्बर १५ देखि दैनिक एक उडान गर्ने भएको।

१५. नेपाली पत्रकारको अन्तर्राष्ट्रिय
सञ्जाल (इञ्जा)ले उत्कृष्ट इन्जा खोजी पत्रकारिता पुरस्कार कसलाई प्रदान ग-यो ?

 पत्रकार
गजेन्द्र बुढाथोकी (सन् २०२२ जुलाईमा)

– अन्तर्राष्ट्रिय कम्पनी कोकाकोलाले नेपालमा कर छली
गरेको विषयलाई पत्रकारिताको माध्यमबाट सूचना सम्प्रेषण गरी राज्यलाई करिब सात अर्ब
राजस्व असुल गर्न सहयोगी भूमिका निर्वाह गरेकाले उनलाई सो पुरस्कार प्रदान गरिएको
जनाइएको ।

– त्यस्तै बौद्धिक पत्रकारिता पुरस्कार नेपाल
समाचारपत्रका सम्पादक कपिल काफ्लेलाई प्रदान गरिएको।

१६. नेपालसँग दौत्य सम्बन्ध कायम भएको
१७७औँ राष्ट्र कुन हो ?

 ट्रिनिडाड
एन्ड टोवागो (सन् २०२२ जुन १६)

१७. गण्डकी प्रदेशको संसद्बाट नेपालको
चुच्चे नक्सा कहिले पारित गरियो ?

 वि.सं. २०७९
साउन १४

– (प्रदेश सभा नियमवलीको अनुसूची ८ मा रहेको प्रदेश
सभाको प्रतीक चिह्न (लोगो)मा समावेश नेपालको परिमार्जित नक्सालाई समावेश गर्ने
प्रस्ताव पारित गरिएको ।)

१८. युरो महिला फुटबल च्याम्पियनसिपको
उपाधि कसले जित्यो ?

 इङ्ग्ल्यान्ड

– इङ्ग्ल्यान्डले सन् २०२२ जुलाई ३१ मा भएको फाइनल
खेलमा जर्मनीलाई २–१ ले हराएर सो उपाधि जितेको ।

– इङ्ग्ल्यान्डको महिला फुटबल टिमले प्रमुख
प्रतियोगिताको उपाधि जितेको यो पहिलो पटक हो ।

१९. संयुक्त राष्ट्रसङ्घमा हालसम्म
सबैभन्दा बढी भिटो प्रयोग गर्ने राष्ट्र कुन हो ?

 रुस (१२० पटक,
सन् २०२२ फेब्रुअरीसम्म), दोस्रो:
अमेरिका

२०. राष्ट्रसङ्घीय महासभाले रुसलाई मानव
अधिकार परिषद्बाट कहिले हटाएको हो ?

 सन् २०२२
अप्रिल ७

२१. हाल नेपाल सरकारबाट वैदेशिक रोजगारीका
लागि खुला गरिएका राष्ट्र कति रहेका छन् ?

 १११

– वैदेशिक रोजगारीका लागि खुला गरिएको १११औँ राष्ट्र
सर्विया हो।

– यससम्बन्धी निर्णय वि.सं. २०७९ वैशाख १२ अर्थात् सन्
२०२२ अप्रिल १ मा भएको।

– वैदेशिक रोजगारीका लागि खुला गरिएको ११०औँ राष्ट्र
उज्वेकिस्तान हो।

२२. अन्तरिक्षमा हिँड्ने पहिलो चिनियाँ
महिला को हुन् ?

 वाङ यापिङ

२३. मुलुकभर हाल कति कारागार छन् ?

 ७४

– वि.सं. २०७९ असारसम्मको तथ्याङ्कअनुसार देशभरका ७४
कारागारमा २६ हजार २४० कैदी बन्दी रहेका।

– कैदी बन्दीमध्ये सवैभन्दा धेरै (२७ प्रतिशत,
७११८) बलात्कार मुद्दाका रहेका।

– त्यस्तै कर्तव्य ज्यान तथा ज्यान मार्ने उद्योग
मुद्दाका ५,४४६, लागूऔषध
मुद्दाका ४८४४, चोरी मुद्दाका २५६९,
सवारी ज्यान/अङ्गभङ्ग
मुद्दाका ९४५, मानव बेचबिखन मुद्दाका ७३२ एवं
अन्य मुद्दाका ४५८६ कैदी बन्दी रहेका ।

– अपराध न्यूनीकरणका लागि दण्ड दिने सिद्धान्तअनुरूप
कारागारको व्यवस्था भएको। यस अवधारणाअनुरूप संसारकै पहिलो कारागार सन् १६२५ मा
बेलायतमा बनेको ।

– नेपालमा पहिलो पटक वि.सं. १९७१ मा कारागार (हालको
केन्द्रीय कारागार) स्थापना गरिएको।

– विश्वमै अपराध नियन्त्रणका लागि मूलतः दण्डात्मक र
सुधारात्मक दुई दृष्टिकोण कार्यान्वयनमा रहेका। अभियुक्तलाई बन्दी बनाउने,
जरिवाना भराउनेदेखि मृत्युदण्ड दिनेसम्मका कार्य अपराध
नियन्त्रणको दण्डात्मक विधि हुन् तर यो विधि नै अपराध नियन्त्रणको अन्तिम विकल्प
होइन । सुधारात्मक विधि उत्तम भए पनि धेरै
मुलुकमा यो विधि लागू भएको पाइँदैन ।

२४. कतार विश्वकप फुटबलको अफिसियल बल
कहिले सार्वजनिक गरिएको हो ?

 सन् २०२२
मार्च ३०

– (एडिडास कम्पनीद्वारा निर्माण गरिएको यस बलको नाम अल
रिहला रहेको। जसको अर्थ दी जर्नी अर्थात् यात्रा रहेको।)